Mardin’in göz alıcı taş mimarisiyle öne çıkan tarihi yapılarından biri olan Zinciriye Medresesi, yalnızca mimari güzelliğiyle değil, aynı zamanda halk arasında anlatılagelen efsaneleriyle de dikkat çeker. Peki, bu medreseye “Zinciriye” adını veren şey sadece yapısal bir detay mı, yoksa ardında gizemli bir hikâye mi yatıyor?
Akrebi Durduran Zincir Efsanesi
Rivayete göre, Mardin halkı zamanında kenti istila eden akrep ve yılanlara karşı bir çözüm arayışına girer. Halk arasında bilge bir zat tarafından yapılan büyülü bir tılsım, akreplerin yayılmasını engellemek için hazırlanır. Bu tılsım, altı boğumlu iki zincire aktarılır. Zincirlerden biri Ulu Camii'nin minaresine, diğeri ise Zinciriye Medresesi’nin kubbesine asılır. Her bir zincir halkası, akrebin zehirli boğumlarından birini temsil eder. Tılsım zincirler sayesinde etkisini sürdürür ve Mardin halkı uzun süre bu yaratıklardan korunur.
Ancak anlatılanlara göre bir gün tılsımlı zincirlerden biri yerinden sökülür veya çalınır. O günden sonra Mardin’i yeniden akrepler basar. Bu olay Zinciriye Medresesi’nin halk arasında “Zincirli Medrese” olarak anılmasına ve efsanenin kuşaktan kuşağa aktarılmasına neden olur.
Tarihle Efsanenin Kesiştiği Yer
1385 yılında Sultan Melik Necmeddin İsa tarafından yaptırılan Zinciriye Medresesi, Artuklu dönemi mimarisinin en zarif örneklerinden biridir. Medresenin bir diğer dikkat çeken yönü ise savunma amaçlı tasarlandığı söylenen gizli geçitleridir. Bir rivayete göre, medrese ile Ulu Camii arasında yer altı tünelleri bulunur. Bu tüneller sayesinde çocuklar ve öğrenciler saldırı anında camiye kaçırılırmış. Caminin özel olarak ses yalıtımlı taşlarla inşa edilmiş duvarları, içeridekilerin korunmasını sağlarmış.
Gökbilim ve Tılsım Bir Arada
Zinciriye Medresesi sadece efsaneleriyle değil, aynı zamanda bilimsel yönüyle de öne çıkar. Avludaki havuzdan yansıyan gök cisimleri, zamanında astronomi derslerinde kullanılmış. Bu yönüyle medrese, bir gözlemevi işlevi de görmüş. Medresede kullanılan taşların ışık geçirgenliği, doğal aydınlatma sistemi olarak yapı içinde kullanılmış ve ezan sesinin yankılanması için özel bir akustik tasarım uygulanmıştır.
Mezopotamya’nın Büyülü Manzarası
Zinciriye Medresesi’ni ziyaret etmek isteyenler için bir öneri: Gün batımına yakın saatlerde gidin. Medresenin terasından Mezopotamya Ovası’na bakan manzara, efsaneler kadar büyüleyici. Kimi zaman güneşin kızıllığı, Zinciriye'nin taşlarına vurur; efsaneleri yeniden fısıldar gibi…
Zinciriye Medresesi'yle ilgili Zinciriye Medresesi tarihi, Zinciriye Medresesi yol tarifi gibi bilgilerin bulunduğu yazımızı okumak için BURAYI tıklayınız.
