Kasımiye Medresesi

Mardin şehrinde bulunan Kasımiye Medresesi, Artuklu Dönemi'nde yapımına başlanmış ve Akkoyunlu hükümdarı Cihangiroğlu Kasım Padişah döneminde 1457-1502 yılları arasında tamamlanmıştır. Medrese, iki katlı, kubbeli, tek ve açık avlulu bir yapıdır ve düzgün kesme taşlar kullanılarak inşa edilmiştir. Külliye içerisinde bulunan medrese, cami ve türbe ile birlikte yer almaktadır. Avluda bir çeşme ve büyük bir havuz bulunmaktadır. Güneyde ovaya açık cephesi bulunan medrese, Mardin yapılarının en büyüklerinden biridir. İki katlı ve tek eyvanlı olan medresenin girişi, beşik tonozlu bir koridordan geçilerek sağlanmaktadır. Bölgenin en önemli eğitim merkezlerinden biri olan Kasımiye Medresesi, 16. yüzyılda Mardin'deki en zengin medrese olarak bilinmektedir. Medrese, I. Dünya Savaşı sırasında kapanmıştır. Medresenin eyvanında, Kasım Paşa'nın kız kardeşi tarafından duvarlara sürülen kan izleri rivayet edilmektedir. Medrese, bir külliye olarak tasarlanmıştır ve yanında bir mescit, türbe ve çeşme yer almaktadır.

Kasımiye Medresesi'nin mimari özellikleri ve yapımıyla ilgili yazıda belirtildiği gibi, medrese Artuklu Dönemi mimarisiyle inşa edilmiştir. İki katlı, tek ve açık avlulu, kubbeli bir yapı olan medresenin yapımı Cihangiroğlu Kasım Padişah döneminde tamamlanmıştır. Medresenin girişi beşik tonozlu bir koridordan sağlanmaktadır ve avluda bir çeşme ve büyük bir havuz bulunmaktadır. Ayrıca medrese, cami ve türbe ile birlikte külliye içerisinde yer almaktadır.

Kasımiye Medresesi'nin tarihi ve kültürel önemiyle ilgili yazıda ise, medresenin bölgenin en önemli eğitim merkezlerinden biri olduğu, 16. yüzyılda Mardin'deki en zengin medrese olduğu bilgisi verilmiştir. Medrese, I. Dünya Savaşı sırasında kapanmıştır. Rivayete göre, Kasım Paşa'nın kız kardeşi, Kasım Paşa'nın ölümünden sonra duvarlara sürdüğü kan izleri hala medresenin eyvanındaki duvarlarda görülebilmektedir.

Kasımiye Medresesi, Osmanlı döneminde de önemini koruyan ve eğitim merkezi olarak kullanılan bir yapı olmuştur. 19. yüzyılın sonlarında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu tarafından yapılan araştırmalar sonucunda medresenin doğal afetlere ve çevresel etkilere karşı dayanıklı olduğu tespit edilmiştir. Medresede yapılan restorasyon çalışmaları sırasında 1907 yılında bir kitabe bulunmuştur. Kitabede, medresenin Artuklu döneminde 1208 yılında yapımına başlandığı ve tamamlanmasının 1507 yılında Osmanlı Sultanı II. Bayezid döneminde gerçekleştiği yazmaktadır.

Kasımiye Medresesi, mimarisi ve süslemeleriyle döneminin en önemli yapılarından biridir. Medrese avlusunda bulunan çeşme, taş işçiliği bakımından oldukça dikkat çekicidir. Yapının avlusunda bulunan büyük havuz ise bölgenin önemli su kaynaklarından biridir. Medresenin camisi de oldukça etkileyici bir yapıdır. Caminin giriş kapısı oldukça büyük ve işlemeli bir portal ile süslenmiştir. Cami içerisinde bulunan sütunların kıvrımları, kubbenin yüksekliği ve süslemeleri, medresenin sanat ve mimari değerini ortaya koymaktadır.

Kasımiye Medresesi'nin bir diğer önemli özelliği ise bölgedeki kültür ve sanat eserlerinin sergilendiği bir müze olarak kullanılmasıdır. Medrese içerisindeki müzede, Mardin ve çevresindeki tarihi eserler, el yazmaları, hat sanatı örnekleri, madeni eserler ve etnografik objeler sergilenmektedir.

Kasımiye Medresesi, tarihi ve kültürel değerleri ile Mardin'in en önemli yapılarından biridir. Hem mimarisi ve süslemeleri, hem de müze olarak kullanılması nedeniyle ziyaret edilmesi gereken önemli bir turistik yerdir.